ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ

Ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη διαφοροποιημένης διδασκαλίας ως μοντέλο διδασκαλίας ξεκίνησε στην τάξη γενικής εκπαίδευσης.

Διαφοροποίηση σημαίνει προσαρμογή της διδασκαλίας για να ανταποκριθεί στις διαφορετικές ανάγκες.

Για τους μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες η διαφοροποιημένη διδασκαλία μπορεί να αποτελέσει σημαντική βοήθεια, στο βαθμό που η διδασκαλία και η αξιολόγηση με πολλαπλούς τρόπους και επίπεδα ταιριάζουν απόλυτα με τα μαθησιακά χαρακτηριστικά των παιδιών. Επιπλέον, όταν σε μια τάξη εφαρμόζεται διαφοροποιημένη διδασκαλία όλοι οι μαθητές μπορεί να ασχολούνται με διαφορετικό υλικό ή να συμμετέχουν σε διαφορετικές ομάδες με αποτέλεσμα να μην θεωρείται κανένας τρόπος εργασίας ειδικός, και άρα δεν ξεχωρίζουν και δεν στιγματίζονται τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες.

Η διαφοροποίηση σε μια τάξη δημοτικού σχολείου θα μπορούσε να πάρει τις εξής μορφές (Tomlinson, 1995, 1999; Winebrenner, 1992, 1996).

1.      Στο περιεχόμενο (στο μάθημα της Γλώσσας):

·         Χρησιμοποιούμε αναγνωστικό υλικό που να αντιστοιχεί σε διάφορα επίπεδα αναγνωστικής ικανότητας.

·         Mεταφέρουμε το γραπτό κείμενο σε ακουστική μορφή (μαγνητοφώνηση, CD).

·         Χρησιμοποιούμε καρτέλες λεξιλογίου ή ορθογραφίας ανάλογα με το επίπεδο των μαθητών.

·         Παρουσιάζουμε τις έννοιες και με ακουστικά και με οπτικά μέσα.

·         Αξιοποιούμε τους «κολλητούς ανάγνωσης».

·         Δουλεύουμε με μικρές ομάδες για να ξαναδιδάξουμε μια ιδέα ή μια δεξιότητα σε μαθητές που δυσκολεύονται ή για να επεκτείνουμε τη σκέψη ή τις δεξιότητες των προχωρημένων μαθητών.

2.      Στη διαδικασία

·         Χρησιμοποιούμε διαβαθμισμένες δραστηριότητες, μέσα από τις οποίες όλοι οι μαθητές δουλεύουν τις ίδιες σημαντικές έννοιες και δεξιότητες, αλλά προχωρούμε με διαφορετικά επίπεδα υποστήριξης, δυσκολίας ή πολυπλοκότητας.

·         Δημιουργούμε κέντρα ενδιαφέροντος που ενθαρρύνουν τους μαθητές να διερευνήσουν υποενότητες του θέματος που διδάσκουμε, οι οποίες τους ενδιαφέρουν ιδιαίτερα.

·         Δημιουργούμε προσωπικές ατζέντες, δηλαδή, καταλόγους εργασιών που γράφονται από το δάσκαλο και περιέχουν εργασίες κοινές για όλη την τάξη αλλά και εργασίες που αντιστοιχούν σε ατομικές ανάγκες μαθητών. Οι εργασίες γίνονται είτε σε ειδικά καθορισμένο χρόνο είτε όταν κάποια άλλη εργασία τελειώσει γρήγορα.

·         Παρέχουμε χειροπιαστά αντικείμενα ή γενικά εμπλέκουμε και την αφή για όσους μαθητές το έχουν ανάγκη.

·         Αλλάζουμε τα χρονικά περιθώρια που έχει ένας μαθητής για να τελειώσει μια εργασία, προκειμένου να παρέξουμε επιπλέον υποστήριξη σε όποιον δυσκολεύεται ή να ενθαρρύνουμε ένα προχωρημένο να εμβαθύνει σε ένα θέμα.

3.      Στα προϊόντα μάθησης:

·         Δίνουμε στους μαθητές επιλογές ως προς το πώς θα εκφράσουν αυτό που έμαθαν (π.χ., να παίξουν κουκλοθέατρο, να γράψουν ένα γράμμα, να φτιάξουν ένα πόστερ κτλ.).

·         Χρησιμοποιούμε σχόλια που ταιριάζουν στα διάφορα επίπεδα δεξιοτήτων και τις επεκτείνουν.

·         Επιτρέπουμε στους μαθητές να δουλεύουν μόνοι ή σε μικρές ομάδες για να δημιουργήσουν το προϊόν τους.

·         Ενθαρρύνουμε τους μαθητές να καθορίσουν οι ίδιοι τη μορφή των προϊόντων τους εφόσον η εργασία τους θα περιέχει τα απαιτούμενα στοιχεία.

4.      Στο μαθησιακό περιβάλλον

·         Φροντίζουμε να υπάρχουν στην τάξη χώροι όπου οι μαθητές θα μπορούν να δουλεύουν μόνοι και χωρίς περισπασμούς, καθώς και χώροι για συμμετοχική εργασία.

·         Παρέχουμε υλικά που αντανακλούν διάφορα πολιτισμικά και οικογενειακά περιβάλλοντα.

·         Δίνουμε σαφείς οδηγίες για ανεξάρτητη εργασία που ταιριάζει με τις ατομικές ανάγκες.

·         Καλλιεργούμε συνήθειες που επιτρέπουν στους μαθητές να παίρνουν βοήθεια όταν ο δάσκαλος είναι απασχολημένος με άλλους μαθητές και δεν μπορεί να τους βοηθήσει ο ίδιος.

·         Βοηθάμε τους μαθητές να καταλάβουν ότι μερικοί από αυτούς έχουν ανάγκη να κινούνται στην τάξη για να μάθουν, ενώ άλλοι αποδίδουν καλύτερα όταν κάθονται και έχουν ησυχία.

Μαρία Γκουγκούμη - Ειδική Παιδαγωγός www.pyxidagnwsis.gr

Αργυρώ Καραμπά - Θεραπεύτρια Λόγου & Ομιλίας www.γραφωνηματα.gr