Έχετε ποτέ παρατηρήσει πως σχετίζονται στενά οι ήχοι των δ-/ð/ και
θ-/θ/;
Ο ήχος δ-/ð/ παράγεται βγάζοντας τη μύτη της γλώσσας έξω και δαγκώνοντας τη γλώσσα
ελαφριά και φυσώντας δυνατά με φωνή δ, δ. Ο ήχος θ-/θ/ παράγεται με την ίδια τοποθέτηση δοντιών, όπως παραπάνω, με τα χείλη σε
χαμόγελο και φυσώντας απαλά χωρίς φωνή. Σε αυτό το σημείο να τονισθεί πως τόσο
για τον ήχο δ όσο και για τον ήχο θ πρέπει να έχουν αναπτυχθεί τα μπροστινά
δόντια, στην ηλικία περίπου των 6 ετών και 6 μηνών έως 7 ετών.
Πριν ξεκινήσετε τη διδασκαλία κάθε ήχου, είναι σημαντικό να σιγουρευτείτε
ότι το παιδί μπορεί να παράγει τον κάθε ήχο μόνο του. Αν το παιδί δε βρίσκεται
σε θέση να το κάνει, τότε πρέπει να του διδάξετε εσείς πως παράγεται ο ήχος.
Πώς να διδάξετε μεμονωμένα τον ήχο θ-/θ/;
Κατ'
αρχάς, καταδείξτε την παραγωγή του θ-/θ/ και
τοποθετήστε τον μαθητή σε μια θέση να γίνει αισθητό το συνεχές ρεύμα αέρα που
δημιουργείται από την ελαφρύ γλωσσικό-οδοντικό άνοιγμα. Δεύτερον,
τοποθετήστε έναν μικρό καθρέφτη στην πορεία αυτού του ρεύματος αέρος για να
επεξηγήσετε οπτικά αυτή την ροή αέρος. Τρίτον, ζητήστε να προβάλει κάτω
ο μαθητής και να δαγκώσει ήπια στην άκρη της γλώσσας. Τέταρτο,
γλιστρήστε την άκρη του καταπιεστή μεταξύ της γλώσσας και των άνω δοντιών, όπως
φαίνεται στην εικόνα, για να σταθεροποιήσετε αυτήν την αρθρωτική στάση, και
ζητήστε από τον μαθητή να προσπαθήσει να αντλήσει αέρα πάνω στην επιφάνεια της
γλώσσας, ενάντια στις τέμνουσες άκρες των δοντιών, να δημιουργήσει αυτόν τον
χειλικό ήχο. Χρησιμοποιήστε τον καθρέφτη, το χέρι, και ένα κομμάτι του ιστού
για την ανατροφοδότηση της ροής του αέρα. Εάν ο ασθενής δεν μπορεί να
καθιερώσει αυτό το άνοιγμα χωρίς βοήθεια, χρησιμοποιήστε ένα μαξιλάρι γάζας για
την παθητική απόσυρση της γλώσσας, με τον ασθενή που καθοδηγείται να
εγκαταστήσει την απαραίτητη αεροδυναμική για /θ/, όπως η αντισταθμιστική θέση
της παραγωγής διατηρείται τεχνητά. Τελικά ο μαθητής πρέπει να απογαλακτιστεί
από τέτοια βοήθεια για αυτόν τον ήχο για να είναι πρακτικά χρήσιμη. Πέμπτον, αυτή η παραγωγή είναι
συνηθισμένη πρακτικά ώσπου να καλλιεργηθεί η υποκίνηση στα σύνθετα φωνητικά
ερεθίσματα.
Πώς να διδάξετε
μεμονωμένα τον ήχο δ-/ð/;
Η μόνη
διαφορά μεταξύ του ήχου θ-/θ/και του ήχου δ-/ð/ είναι η φωνή. Έτσι, αν ο
μαθητής με τον οποίο εργάζεστε μπορεί να παράγει τον ήχο θ, η διδασκαλία του δ
είναι εύκολη. Ενθαρρύνετε το μαθητή να βγάλει τη μύτη της γλώσσας έξω και να τη
δαγκώσει ελαφριά και να φυσήξει δυνατά. Μπορείτε να παροτρύνετε το μαθητή να
αισθανθεί τις δονήσεις στο λαιμό. Αυτό θα βοηθήσει τους μαθητές να διακρίνουν
τη διαφορά μεταξύ αυτών των ήχων.
Πώς να διδάξετε τους ήχους δ-/ð/ και θ-/θ/ σε συλλαβές
Μόλις
το παιδί μπορεί να παράγει τους ήχους δ-/ð/ και θ-/θ/ μόνο
του είναι έτοιμο να διδαχθεί συλλαβές με τους παραπάνω ήχους. Σκεφτείτε τις
συλλαβές ως ένα μικρό βήμα που βοηθά στο να γίνει η μετάβαση από την παραγωγή
μεμονωμένου ήχου σε λέξεις ομαλότερα. Ο τεμαχισμός των λέξεων σε συλλαβές
μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να προσδιορίσετε σε ποια θέση των λέξεων (αρχική,
ενδιάμεση ή τελική) θα πρέπει να αρχίσετε να επικεντρώσετε το ενδιαφέρον σας
για την παραγωγή των ήχων δ-/ð/ και θ-/θ/.
Για την παραγωγή του ήχου σε συλλαβές απλά προσθέστε ένα φωνήεν μετά τον
ήχο δ σε αρχική θέση. Πριν από την θέση του ήχου δ στην τελική θέση,
και πριν και μετά τη θέση του ήχου δ στη μεσαία θέση,
σιγουρευτείτε ότι ο μαθητής γνωρίζει τα φωνήεντα.
Εάν το παιδί τα καταφέρνει καλύτερα στην παραγωγή ενός από τους δύο ήχους στην
αρχική θέση των συλλαβών συστήνεται η εξάσκηση του ήχου αυτού στην
αρχική θέση των λέξεων. Εάν το παιδί τα καταφέρνει καλύτερα με την παραγωγή του ήχου δ-/ð/ ή θ-/θ/ στην τελική θέση των συλλαβών
ξεκινήστε την άσκηση από αυτό το σημείο.
Πώς να διδάξετε τους ήχους δ-/ð/ και θ-/θ/σε λέξεις
Μόλις οι ήχοι δ-/ð/ και θ-/θ/ κατακτηθούν σε επίπεδο
συλλαβών και έχετε αποφασίσει με ποια θέση (αρχική, ενδιάμεση ή τελική) θα
ξεκινήσετε το στόχο σας, μπορείτε να περάσετε στο επίπεδο των
λέξεων. Μόλις κατακτηθεί αυτός ο στόχος μπορείτε να περάσετε στο επόμενο
επίπεδο: τις προτάσεις.
Πώς να διδάξετε τους ήχους δ-/ð/ και θ-/θ/ σε προτάσεις
Μόλις το παιδί είναι σε θέση να παράγει τους ήχους δ-/ð/ και θ-/θ/ μπορείτε να ξεκινήσετε να εφαρμόζετε τις λέξεις σε προτάσεις.
Πώς να διδάξετε τους ήχους δ-/ð/ και θ-/θ/ σε ιστορίες
Μόλις το παιδί έχει κατακτήσει τους ήχους δ-/ð/ και θ-/θ/
σε προτάσεις μπορείτε να προχωρήσετε σε επίπεδο ιστοριών. Για τα μικρότερα
παιδιά, προετοιμάστε μια ιστορία για να ασκηθείτε σε αυτήν χρησιμοποιώντας
λέξεις που ο μαθητής ήδη γνωρίζει. Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορούν να
γράψουν τις δικές τους ιστορίες χρησιμοποιώντας τις λέξεις -στόχους.
Αφού το παιδί έχει κατακτήσει το μηχανισμό της ανάγνωσης της ιστορίας με
περίπου 80% ακρίβεια ζητήστε του να αναδιηγηθεί την ιστορία. Αυτό είναι απλώς
άλλο ένα μικρό βήμα προς την κατάκτηση του μακροπρόθεσμου στόχου, που αφορά την
αυτοματοποίηση και την ακριβή παραγωγή του ήχου - στόχου στη
συνομιλία.
Πώς να διδάξετε τους ήχους δ-/ð/ και θ-/θ/ στη συζήτηση
Τώρα που έχετε διδάξει τους ήχους δ-/ð/ και θ-/θ/
μεμονωμένα, σε συλλαβές, σε λέξεις, σε προτάσεις και σε ιστορίες είστε
έτοιμοι να εργαστείτε στην παραγωγή των ήχων σε μια συζήτηση. Σε αυτό το σημείο
της διαδικασίας είναι δεκτό να διορθώσετε μια ανακριβή παραγωγή των ήχων αυτών
στη συνομιλία. Γενικεύοντας τον ήχο από την εξάσκηση τους σε λέξεις, προτάσεις
και ιστορίες, η συζήτηση αποτελεί το πιο δύσκολο βήμα. Αν διαπιστώσετε ότι
κάνουν ακόμα πολύ συχνά λάθη είναι απολύτως δεκτό να επιστέψετε στο προηγούμενο
βήμα και να εργαστείτε στην παραγωγή του ήχου σε προτάσεις ή σε ιστορίες και να
επανέλθετε.
Διαβάστε επίσης το άρθρο ΥΠΟΚΙΝΗΣΗ
ΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΩΝ Β-Φ
Μαρία Γκουγκούμη - Ειδική Παιδαγωγός www.pyxidagnwsis.gr
Αργυρώ Καραμπά - Θεραπεύτρια Λόγου & Ομιλίας www.γραφωνηματα.gr
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου