|
Φωνητικά
επικοινωνιακά μέσα
Τα παιδιά με παιδική απραξία τείνουν να έχουν μειωμένα
τα παρακάτω. Επιπλέον, το ποσό ποικιλίας στις φωνήσεις τους είναι συχνά
σημαντικά περιορισμένο.
* Προβαβιστικές Φωνήσεις: γουργούρισμα, παφλασμός, φωνητικό
παιχνίδι (π.χ., ο διαπεραστικός ήχος, βρυχηθμός, χτύπημα, κλπ....).
* Βάβισμα: εναλλασσόμενα σύμφωνα και φωνήεντα. Εάν τα
σύμφωνα είναι έκροτα, ρινικά, τριβόμενα, ή παρατεταμένα ηχηρά/τριβόμενα, αυτά
θεωρούνται προκανονικό βάβισμα (Oller, 1986). Εάν τα
"κανονικά" σύμφωνα (έκροτα) υπάρχουν, τότε το βάβισμα είναι κανονικό.
Χαρακτηριστικά, το προκανονικό και κανονικό βάβισμα είναι αρκετά ρυθμικά.
* Ποικίλα βαβίσματα: Ποικιλία των συμφώνων
(συμπεριλαμβανομένων των "κανονικών" συμφώνων) και των φωνηέντων,
παράγονται ρυθμικά.
* Νεολογισμοί
(“speaking gibberish” ,”telling stories”): Η ποικιλία των συμφώνων και των φωνηέντων που παράγονται με τα
περιγράμματα και το ρυθμό προσωδίας με τονισμό πρότασης, αλλά χωρίς οποιαδήποτε
προφανή έννοια.
Ο πίνακας, η φωνητική μορφή πινάκων
ελέγχου ανάπτυξης, είναι μια προσαρμογή του Πρωτοκόλλου Αξιολόγησης της
Ανάπτυξης της Φωνής (1989). Οι φωνητικές συμπεριφορές παρατίθενται σύμφωνα με
τις ηλικίες στις οποίες αναμένονται να εμφανιστούν. Κάθε συμπεριφορά που
θεωρείται ότι αποτελεί μέρος του φωνητικού ρεπερτορίου του παιδιού πρόκειται να
υποδειχθεί ως “παρατηρούμενη” από τον εξεταστή (“ε”) ή από τους
φροντιστές (“φρ”). Επιπλέον, οι συμπεριφορές που έχουν παρατηρηθεί (και
από τον εξεταστή, τους φροντιστές, ή και τους δύο) σπάνια ή μόνο πολύ πρόσφατα
μπορούν να υποδειχθούν ως “εκδηλούμενες” (“ε”).
Πίνακας:Φόρμα φωνητικής ανάπτυξης
Όνομα παιδιού:
|
Ημερομηνία Γέννησης:
|
Εξεταστής:
|
Διάγνωση:
|
Ιατρικοί παράγοντες:
|
Κοινωνικοί παράγοντες:
|
Ημερομηνίες αξιολόγησης:
|
Ηλικία
(Πνευματική ή Χρονολογική):
|
Φωνητικό
επίπεδο:
|
Σχόλια:
|
Π:
Παρατηρήθηκαν
Α:
Αναφέρθηκαν
Ε: Εκδηλώθηκαν (μαζί με Π ή Α)
Σ:
Σύμφωνο
Φ: Φωνήεν
Στάδιο 1:
Από τη γέννηση έως δύο μηνών
Εκτίμηση
|
Συμπεριφορά
|
Συχνότητα
|
Καταγραφή
/Σχόλια
|
|
Π
|
Α
|
E
|
Κλαίει
με ξαφνικές εναλλαγές του τόνου, εξαιρετικά υψηλός τόνος
|
Π
|
A
|
E
|
Ανησυχία/ταλαιπωρία
|
Π
|
Α
|
E
|
Σωματικοί ήχοι (ρέψιμο, ήχοι κατά την σίτιση)
|
Π
|
A
|
E
|
Ουδέτεροι ήχοι (στεναγμοί, γρυλίσματα)
|
Π
|
Α
|
E
|
Ingressive Φωνήσεις (φώνηση κατά την εισπνοή)
|
Π
|
Α
|
E
|
Ήχοι που μοιάζουν με φωνήεντα πρόσθιοι ήχοι που
μοιάζουν με φωνήεντα [i, e] οπίσθιοι
ήχοι που μοιάζουν με φωνήεντα [a, o, u]
|
Π
|
Α
|
E
|
Ήχοι που μοιάζουν με σύμφωνα [k, h, g, x, j, l, r]
|
Π
|
Α
|
E
|
Χτύπημα, τριβόμενοι ήχοι
|
Π
|
Α
|
E
|
πρόσθιοι, λαρυγγισμοί μέσοι, οπίσθιοι, υπερωικοί
|
Στάδιο 2:
Δύο έως τεσσάρων μηνών
Εκτίμηση
|
Συμπεριφορά
|
Συχνότητα
|
Καταγραφή /Σχόλια
|
|
Π
|
Α
|
E
|
Χαρακτηριστική μείωση του κλάματος μετά από 12 εβδομάδες
|
Π
|
Α
|
E
|
Μετάβαση από τους αρχικούς αντανακλαστικούς ήχους
|
Π
|
Α
|
E
|
Διαφοροποίηση των φωνήσεων σχετικά με την κατάσταση
και το πλαίσιο
|
Π
|
Α
|
E
|
Απαντητική φώνηση
|
Π
|
Α
|
E
|
Κύριοι ήχοι που μοιάζουν με φωνήεντα: [i, e, a, u]
|
Π
|
Α
|
E
|
Περιστασιακοί δίφθογγοι ήχοι
|
Π
|
Α
|
E
|
Φωνήεντα που δεν προφέρονται με στρογγυλεμένα χείλη,
τα οποία είναι κεντρικά και συχνά ρινικά
|
Π
|
Α
|
E
|
Συχνοί οπίσθιοι ήχοι που μοιάζουν με φωνήεντα
|
Π
|
Α
|
E
|
Περισσότερα σύμφωνα προκύπτουν [b, d, g, n, t, k, l, j, v, z, θ, h]
|
Π
|
Α
|
E
|
Οπίσθιοι/γλωττιδικοί ήχοι που μοιάζουν με σύμφωνα [g, h, x, k]
|
Π
|
Α
|
E
|
Περισσότεροι ευδιάκριτοι τριβόμενοι ήχοι,
λαρυγγισμοί
|
Π
|
Α
|
E
|
Υγροί ήχοι (κυρίως λαρυγγισμοί)
|
Π
|
Α
|
E
|
Εκφρασμένα τριβόμενα
|
Π
|
Α
|
E
|
Ρινικοί ήχοι (συλλαβικοί ρινικοί ήχοι, ρινικά
εκφρασμένα φωνήεντα)
|
Π
|
Α
|
E
|
Συνδυασμοί συμφώνων - φωνηέντων: coo/goo
|
Στάδιο 3:
Τεσσάρων έως έξι/επτά μηνών
Εκτίμηση
|
Συμπεριφορά
|
Συχνότητα
|
Καταγραφή
/Σχόλια
|
|
Π
|
Α
|
E
|
Γέλιο με ηχηρές/άηχες εναλλαγές(χαχα)
|
Π
|
Α
|
E
|
Φωνητική μίμηση (μέσα στο ρεπερτόριο)
|
Π
|
Α
|
E
|
Παραλλαγές του τόνου: άνοδος, πτώση, πτώση-άνοδος, άνοδος-πτώση,
άνοδος-πτώση-άνοδος
|
Π
|
Α
|
E
|
Φωνητικό παιχνίδι (ακραία σχέδια του τόνου φωνάζει, στριγκλίζει,
χαμηλού τόνου βρυχηθμός, παραλλαγές στη φωνητική ποιότητα, τριβόμενοι ήχοι:
λαρυγγισμοί, φίλημα με ήχο, ρουθούνισμα)
|
Π
|
Α
|
E
|
Περισσότερα ποικίλα φωνήεντα[i, e, u, o, a]
|
Π
|
Α
|
E
|
O αριθμός των ήχων που μοιάζει με σύμφωνο αυξάνεται
Στα αγγλικά:[: n,b,d, m, g, t, k, l, v, z, θ, h] άλλα: [x, f, ɲ, r]
|
Π
|
Α
|
E
|
Οριακό βάβισμα:
φώνηση που διακόπτεται από έναν ήχο που μοιάζει με σύμφωνο σειρές από ήχους που
μοιάζουν με σύμφωνα ή όποιοι διακόπτουν την
φώνηση
|
Στάδιο 4:
Έξι/επτά έως δέκα μηνών
Εκτίμηση
|
Συμπεριφορά
|
Συχνότητα
|
Καταγραφή
/Σχόλια
|
Π
|
Α
|
Ε
|
Χαρακτηρισμένη αλλαγή: Οι φωνήσεις μοιάζουν
περισσότερο με κανονικές στο σύνολό τους
|
|||
Π
|
Α
|
E
|
Επιμένουσα παραλλαγή προσωδίας
|
|||
Π
|
Α
|
E
|
Ποικίλα, ευδιάκριτα φωνήεντα [i, e, u, o, a]
|
|||
Π
|
Α
|
E
|
Αύξηση διφθόγγων [ai, oi]
|
|||
Π
|
Α
|
E
|
Τα σύμφωνα αυξάνονται, με τις ολοκληρωμένες και σωστές
παύσεις. Στα αγγλικά-όπως: [m, n, b, d, g, p, t, k,l,j,v,z,θ,h] άλλα: [x,f,ɳ, Ʒ, ð]
|
|||
Π
|
Α
|
E
|
Σειρές από κανονικές συλλαβές βαβίσματος αναδιπλασιασμένες,
ρυθμικές
(babababa), ομαλές μεταβάσεις
μεταξύ των ήχων που μοιάζουν με σύμφωνα και των ήχων που μοιάζουν με φωνήεντα
μεταξύ των συλλαβών παράγονται κατά την συνομιλία με τους φροντιστές. Συλλαβική
μίμηση
(μέσα στο ρεπερτόριο τους). Διαφοροποίηση: αλλαγή στους
ήχους που μοιάζουν με φωνήεντα ή στους ήχους που μοιάζουν με σύμφωνα μέσα σε μία
πρόταση. Νεολογισμοί: η προσωδία είναι παρόμοια με αυτή του κανονικού λόγου/
|
|||
Π
|
Α
|
E
|
Οι γονείς ακούνε την "1η λέξη” (π.χ.
μαμά) (10 ms.)
|
|||
Στάδιο 5:
Δέκα έως δώδεκα μηνών
Εκτίμηση
|
Συμπεριφορά
|
Συχνότητα
|
Μεταγραφή
|
Σχόλια
|
Π
|
A
|
E
|
Προσωδιακά χαρακτηριστικά ομιλίας πτώση (όπως τα δηλωτικά),
σταθερά
αυξανόμενα (όπως τις Ναι/Όχι ερωτήσεις) έντονη άνοδος
(όπως στην
προστακτική)
|
Π
|
Α
|
E
|
Αυξάνεται η ποικιλία, περισσότερες φωνήσεις που μοιάζουν
με την ομιλία,
διαφοροποιημένο βάβισμα: αλλαγή στους ήχους που μοιάζουν
με φωνήεντα ή στους ήχους που μοιάζουν με σύμφωνα μέσα στην πρόταση, προσωδιακά
χαρακτηριστικά ομιλίας, συλλαβές που δεν
περιορίζονται σε σύμφωνο – φωνήεν, περισσότερα
τριβόμενα και "άλλα" σύμφωνα στους νεολογισμούς.
|
Π
|
Α
|
E
|
Σημαντική φωνητική επικοινωνία: φωνητικά συνεπείς μορφές
(π.χ., φωνάζω στη γάτα), προσεγγίσεις μεμονωμένων λέξεων, προσεγγίσεις φράσεων
(π.χ., “Σ’ αγαπώ”). Συμπληρώνουν τα
κενά στις λεκτικές ρουτίνες π.χ., βιβλίο).
|
Πηγή: Προσαρμοσμένο από Proctor (1989).
Μαρία Γκουγκούμη - Ειδική Παιδαγωγός www.pyxidagnwsis.gr
Αργυρώ Καραμπά - Θεραπεύτρια Λόγου & Ομιλίας www.γραφωνηματα.gr
|
|
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου