ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΜΗ ΟΜΑΛΗΣ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗΣ ΤΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Η αδυναμία ελέγχου της γλώσσας, χειλιών και/ή των μυών της σιαγόνας παρατηρείται συχνά σε όλους τους τύπους των δυσαρθριτικών ασθενών και σχετίζεται με την εναρθρωτική τους
ανακρίβεια. Τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα τέτοιων ανωμαλιών πίεσης μυών ποικίλλουν από ασθενή σε ασθενή κι από δομή σε δομή σύμφωνα με την βασική διάγνωση και την επακόλουθη παθοφυσιολογία. Ο βαθμός μέχρι του οποίου ένας βραδύγλωσσος ασθενής μπορεί να μάθει να αναδιοργανώνει τις δυνάμεις των μυών του και τις κινήσεις αυτών των εναρθρώσεων, μέσω συγκεκριμένων προφορικών γυμναστικών και φωνητικών ασκήσεων, θα υπαγορεύσει τον θεμελιώδη θεραπευτικό αντικειμενικό στόχο ώστε να βελτιώσουμε την καθαρότητα του λόγου. Μολοταύτα, οι καλύτερες μέθοδοι να αποκαταστήσουμε τέτοιους  ελέγχους δεν έχουν ερευνηθεί επαρκώς ή καθοριστεί αναμφιβόλως. Οι τεχνικές που αποδείχθηκαν ότι λειτούργησαν για τον ένα ασθενή μπορεί να αποτύχουν με κάποιον άλλο, ακόμη και κάτω από μια συνολική διάγνωση  χωρίς ν’ αναφέρουμε όταν τα κλινικά ιστορικά διαφέρουν. Παράγοντες όπως η ηλικία του ασθενούς, το φύλο, η γενική ιατρική κατάσταση, η γλωσσική-γνωστική –διανοητική κατάσταση κι η συναισθηματική εγκράτεια μπορούν να επηρεάσουν την φύση την έλλειψη ελέγχου του μηχανισμού όπως επίσης και των πιο εφικτών θεραπειών(αντιμετωπίσεων) και των αποτελεσμάτων τους. Ο παρακάτω πίνακας προτείνει μια σειρά ασκήσεων άρθρωσης. Να σημειωθεί ότι όταν η μείωση μυϊκού τόνου ή η ενδυνάμωση των ασκήσεων υποδεικνύεται, ανεξαρτήτως του βαθμού της συνυπάρχουσας αδυναμίας ελέγχου του ιδίου μυός, αυτές οι θεραπείες είναι πάντα δοσμένες διαδοχικά πριν το πρόγραμμα εξάσκησης της πίεσης φυσιολογίας.

ΠΙΝΑΚΑΣ

Συνολική σειρά ασκήσεων άρθρωσης βασισμένων σε βαθμίδα νευρομυικών βλαβών

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Μύες άρθρωσης      Βαθμός της αδυναμίας       μείωση*    ενδυνάμωση     ισχύς                φωνητικά         σχεδιασμός †

Που σχετίζονται                   ελέγχου                    τόνου                                 φυσιολογίας   ερεθίσματα      μηχανισμού  λόγου

_______________________________________________________________________________________________________            

Γλώσσα                          Ήπια                       Πρώτο      Δεύτερο         Τρίτο              Τρίτο                Τέταρτο           

                                   Μέτρια- Σοβαρή        Πρώτο      Δεύτερο           Τρίτο             Τέταρτο           Πέμπτο

Χείλη                              Ήπια                      Πρώτο      Δεύτερο           Τρίτο             Τρίτο               Τέταρτο

                                  Μέτρια- Σοβαρή         Πρώτο      Δεύτερο          Τρίτο             Τέταρτο            Πέμπτο

Σιαγόνα                        Ήπια                         Πρώτο       Δεύτερο           Τρίτο           Τέταρτο           Τέταρτο

                                  Μέτρια-Σοβαρή          Πρώτο       Δεύτερο          Τρίτο            Τέταρτο            Πέμπτο

* εάν ενδείκνυται, αλλιώς αρχίζουμε με την εξάσκηση της ισχύς φυσιολογίας

†  Ενδείκνυται με την συνυπάρχουσα αδυναμία κίνησης

Εάν η μείωση τόνου και/ή ασκήσεις ενδυνάμωσης δεν ενδείκνυνται , προχωρήστε κατευθείαν στο τμήμα εκγύμνασης φυσιολογίας, το οποίο θα ωφελήσει ουσιαστικά όλους τους δυσαρθρικούς ασθενείς που παρουσιάζουν διαταραχές του υποσυστήματος άρθρωσης. Φυσικά, η αγωγή του σχεδιασμού του μηχανισμού λόγου είναι περιορισμένη σε ασθενείς με απραξία. Όταν η αδυναμία κίνησης συνυπάρχει με την δυσαρθρία, η εισαγωγή του συγκεκριμένου προγράμματος αναστέλλεται μέχρι την συμπλήρωση του προγράμματος των ασκήσεων φυσιολογίας. Για τους καθαρά ασθενείς σε απραξία, απ’ την  άλλη μεριά, θα αντιμετωπιστούν από την αρχή με αγωγή .

Εάν ούτε ο τόνος ούτε οι ενδυναμωτικές ασκήσεις ενδείκνυνται για μια δεδομένη άρθρωση, η αγωγή της θεραπείας εστιάζει αρχικώς στην υπάρχουσα αδυναμία ελέγχου. Εντούτοις, λόγω των ενδεχομένων διαφορετικών βαθμών νευρομυικής  ανάμειξης, ανταποκρίσεων σε προηγούμενες θεραπείες, ή και τα δυο, η γλώσσα, τα χείλη κι οι μηχανισμοί των σιαγόνων  μπορούν ανά πάσα στιγμή να προγραμματιστούν για έναν ασύμφωνο συνδυασμό ασκήσεων του υποσυστήματος της άρθρωσης. Η γλώσσα, για παράδειγμα, μπορεί να υποβάλλεται στο πρόγραμμα τονικής μείωσης, ενώ ταυτόχρονα σχεδιάζονται συνταγές για άσκηση φυσιολογίας των σιαγόνων κι επιλεγμένες φωνητικές ασκήσεις για τους μύες των χειλιών. Το πώς να χωρίσεις τις διάφορες θεραπείες που σχετίζονται με την κατανομή του χρόνου σε κάθε ασθενή, δεν είναι εύκολο ερώτημα. Μερικές φορές είναι καλύτερο να κρατάς τον μεγαλύτερο χρόνο για το πιο αδύναμο μυϊκό σύστημα. Όταν ο βαθμός ενόχλησης διανέμεται ομοιόμορφα μέσω του υποσυστήματος, ο χρόνος της θεραπείας ανά άρθρωση μπορεί να είναι πιο σωστός. Πιο ελαφρές καταστάσεις, παρ’ όλα αυτά, συχνά υποκινούν αυξανόμενες μετατροπές τέτοιων σχεδίων. Οι νοσοκομειακοί  γιατροί θα πρέπει να παραμείνουν πιο εύκαμπτοι σε αυτό το θέμα.

 Όπως μπορούμε επίσης να δούμε από τον πίνακα, εάν ένας ασθενής παρουσιάσει έναν ήπιο βαθμό μη ελέγχου, οι φωνητικές ασκήσεις που στοχεύουν στον ίδιο μυ, μπορούν να συνδυαστούν δημιουργικά με την αγωγή θεραπείας της φυσιολογίας. Αυτός ο συνδυασμός τεχνικής είναι πιο κατάλληλος για διαταραχές της γλώσσας κ των χειλιών επειδή υπάρχουν πολλοί αποκαλούμενοι «γλωσσικοί» και «χειλικο» ήχοι μέσα στο φωνητικό αλφάβητο που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για εξάσκηση της άρθρωσης. Ο μηχανισμός του σαγονιού δεν προσφέρεται για τέτοιο ταίριασμα γιατί δεν υπάρχουν πραγματικοί ήχοι «σαγονιού» που να μπορούν να επιλεχθούν για φωνητικό ερέθισμα. Όταν η μη κανονική φυσιολογία δύναμης (πίεσης) υπερβαίνει τον ήπιο βαθμό, συνιστάται η καθυστέρηση αντίστοιχης άσκησης ομιλίας ήχου μέχρι να γίνουν προσπάθειες να προετοιμαστεί το υποσύστημα ενάρθρωσης για τέτοιες απαιτήσεις, οργανώνοντας σε σειρά όλες τις ασκήσεις φυσιολογίας που ενδείκνυνται. Παρακάμπτοντας αυτές τις αναγκαίες θεραπείες με την ελπίδα ότι θα επιταχυνθεί η εξέλιξη στην αποκατάσταση του λόγου έχει αποδειχθεί αντιπαραγωγική για τους νοσοκομειακούς γιατρούς στο παρελθόν. Ίσως να είναι κοντόφθαλμο να παραμελούμε το ρόλο και την σημασία των συγκεκριμένων ασκήσεων που σχεδιάστηκαν να αποκαταστήσουν την αδυναμία ελέγχου ενάρθρωσης σε δυσαρθρικούς (βραδύγλωσσους) ασθενείς. Μόνη της η φωνητική εξάσκηση δεν είναι επαρκής για να ξεπεραστούν τέτοιες διαταραχές. Η εκγύμναση  τέτοιων ασθενών με τις παραδοσιακές γλωσσικές ακουστικές ασκήσεις  για να βελτιωθεί η πρόοδος στην άρθρωση μπορεί να μην δώσει τα καλύτερα αποτελέσματα σε τελική ανάλυση. Συχνά οι ασθενείς εγκαταλείπουν τέτοιες συνεδρίες εξασθενημένοι κι αφήνουν  την θεραπεία. Οι θεραπείες της εν δυνάμει φυσιολογίας  χρειάζονται χρόνο για να αποδώσουν κι είναι κατά κάποιο τρόπο δυσβάστακτες, και σωματικά και οικονομικά, αλλά μακροπρόθεσμα συχνά μειώνουν το μήκος (χρόνο) του συνολικού προγράμματος αποκατάστασης της ομιλίας, μειώνουν το συνολικό κόστος και το πιο σημαντικό συνεισφέρουν σημαντικά σε κάθε βελτίωση της άρθρωσης που θα επιτευχθεί.

Διαβάστε κι άλλες Ασκήσεις Ενδυνάμωσης

Μαρία Γκουγκούμη - Ειδική Παιδαγωγός www.pyxidagnwsis.gr

Αργυρώ Καραμπά - Θεραπεύτρια Λόγου & Ομιλίας www.γραφωνηματα.gr