ΔΙΑΚΡΙΣΗ Φ - Β

Έχετε ποτέ παρατηρήσει πως σχετίζονται στενά οι  ήχοι των φ- /f/ και β - /v/;

Ο ήχος φ - /f/ παράγεται  αγγίζοντας τα πάνω δόντια στο κάτω χείλος και φυσώντας χωρίς φωνή φ, φ, φ να σβήσει το κερί ή όπως φυσάει ο αέρας. Ο ήχος β - /v/ γίνεται ακριβώς με τον ίδιο τρόπο, μόνο που φυσάτε δυνατά με φωνή β, β, β. Γνωρίζοντας αυτό, μας βοηθά να καταλάβουμε γιατί όταν τα παιδιά έχουν πρόβλημα με τον ήχο φ- /f/ πιθανότατα έχουν πρόβλημα και με τον ήχο β - /ν/. Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί  ότι ο ήχος φ - /f/ συνήθως κατακτάται μεταξύ των ηλικιών 3 και 4 ετών, και ο ήχος β - /ν/ συνήθως κατακτάται στην ηλικία 5 μέχρι τα 6 ετών και 6 μηνών, ηλικία που έχουν αναπτυχθεί τα μπροστινά δόντια.

Πριν ξεκινήσετε τη διδασκαλία κάθε ήχου, είναι σημαντικό να σιγουρευτείτε ότι το παιδί μπορεί να παράγει τον κάθε ήχο μόνο του. Αν το παιδί δε βρίσκεται σε θέση να το κάνει, τότε πρέπει να του διδάξετε εσείς πως παράγεται ο ήχος.

Πώς να διδάξετε μεμονωμένα τον ήχο φ -  /f/

Οι  ήχοι  φ -/f/ και β -/v/  είναι ευχάριστοι ήχοι για να διδαχθούν, επειδή είναι οπτικά ευδιάκριτοι. Προτείνεται να ξεκινήσετε από τον καθρέφτη. Αφού διδάσκεται η παραγωγή του ήχου (με το δάγκωμα του κάτω χείλους  και  εκπνέοντας) παρατηρήστε τα παιδιά αν κάνουν σωστά την παραγωγή του ήχου κοιτάζοντας τον καθρέφτη.

Η μόνη διαφορά ανάμεσα

στους ήχους φ- /f/ και β - /v/ είναι η φωνή.

Πώς να διδάξετε μεμονωμένα τον ήχο β -/v /

 Όπως αναφέρεται παραπάνω η μόνη διαφορά μεταξύ του ήχου φ -/f/ και του ήχου β - /ν/ είναι η φωνή. Έτσι, αν το παιδί με το οποίο εργάζεστε μπορεί να πει τον ήχο φ - /f/, η διδασκαλία του ήχου β - /v/ είναι εύκολη. Απλά τοποθετούν τα πάνω δόντια στο κάτω χείλος και φυσούν δυνατά.  Μπορείτε αν θέλετε να τα προτρέψετε  να αισθανθούν τις δονήσεις στο λαιμό τους ή στο κάτω χείλος κατά τη λήψη του ήχου. Αυτό θα τα βοηθήσει να διακρίνουν τη διαφορά μεταξύ αυτών των ήχων.

Πώς να διδάξετε τους ήχους φ -/f/ και β -/v/ σε συλλαβές

 Μόλις το παιδί μπορεί να παράγει  τους  ήχους φ -/f/ και β -/v/   μόνο του είναι έτοιμο να διδαχθεί συλλαβές με τους παραπάνω ήχους. Σκεφτείτε τις συλλαβές ως ένα μικρό βήμα που βοηθά στο να γίνει η μετάβαση από την παραγωγή μεμονωμένου ήχου σε λέξεις ομαλότερα. Ο τεμαχισμός των λέξεων σε συλλαβές μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να προσδιορίσετε σε ποια θέση των λέξεων (αρχική, ενδιάμεση ή τελική) θα πρέπει να αρχίσετε να επικεντρώσετε το ενδιαφέρον σας για την παραγωγή των ήχων φ -/f/ και β -/v/ .

Για την παραγωγή του ήχου σε συλλαβές απλά προσθέστε ένα φωνήεν μετά τον ήχο φ - /f/  σε αρχική θέση. Πριν από την θέση του ήχου φ - /f/ στην τελική θέση, και πριν και μετά τη θέση του  ήχου φ - /f/ στη μεσαία  θέση, σιγουρευτείτε  ότι ο μαθητής γνωρίζει τα φωνήεντα.

Εάν το παιδί τα καταφέρνει καλύτερα στην παραγωγή του ήχου φ - /f/ ή β -/ν/ στην αρχική θέση των συλλαβών συστήνεται  η εξάσκηση του ήχου φ- /f/ ή β- /ν/ στην αρχική θέση των λέξεων. Εάν το παιδί τα καταφέρνει καλύτερα με την παραγωγή του  ήχου  φ -/f/ ή β - /ν/ στην τελική θέση των συλλαβών ξεκινήστε  την άσκηση από αυτό το σημείο.

Πώς να διδάξετε τους ήχους φ -/f/ και β -/v/  σε λέξεις

Μόλις οι ήχοι φ -/f/ και β -/v/ κατακτηθούν σε επίπεδο συλλαβών και έχετε αποφασίσει με ποια θέση (αρχική, ενδιάμεση ή τελική) θα ξεκινήσετε το στόχο σας,  μπορείτε να περάσετε στο επίπεδο των λέξεων. Μόλις κατακτηθεί αυτός ο στόχος μπορείτε να περάσετε στο επόμενο επίπεδο: τις προτάσεις.  

Πώς να διδάξετε τους ήχους φ -/f/ και β -/v/  σε προτάσεις

Μόλις το παιδί είναι σε θέση να παράγει τους ήχους φ -/f/ και β -/v/ μπορείτε να  ξεκινήσετε να εφαρμόζετε τις λέξεις σε προτάσεις.

Πώς να διδάξετε τους ήχους φ -/f/ και β -/v/  σε ιστορίες

Μόλις το παιδί έχει κατακτήσει τους ήχους φ -/f/ και β -/v/  σε προτάσεις μπορείτε να προχωρήσετε σε επίπεδο ιστοριών. Για τα μικρότερα παιδιά, προετοιμάστε μια ιστορία για να ασκηθείτε σε αυτήν χρησιμοποιώντας λέξεις που ο μαθητής ήδη γνωρίζει. Τα μεγαλύτερα  παιδιά μπορούν να γράψουν τις δικές τους ιστορίες χρησιμοποιώντας τις λέξεις -στόχους.

Αφού το παιδί έχει κατακτήσει το μηχανισμό της ανάγνωσης της ιστορίας με περίπου 80% ακρίβεια ζητήστε του να αναδιηγηθεί την ιστορία. Αυτό είναι απλώς άλλο ένα μικρό βήμα προς την κατάκτηση του μακροπρόθεσμου στόχου, που αφορά την αυτοματοποίηση  και την ακριβή παραγωγή του ήχου - στόχου στη συνομιλία.

Πώς να διδάξετε τους ήχους  φ -/f/ και β -/v/  στη συζήτηση

Τώρα που έχετε διδάξει τους ήχους φ -/f/ και β -/v/ μεμονωμένα, σε συλλαβές, σε λέξεις, σε προτάσεις και σε ιστορίες είστε έτοιμοι να εργαστείτε στην παραγωγή των ήχων σε μια συζήτηση. Σε αυτό το σημείο της διαδικασίας είναι δεκτό να διορθώσετε μια ανακριβή παραγωγή των ήχων αυτών στη συνομιλία. Γενικεύοντας τον ήχο από την εξάσκηση τους σε λέξεις, προτάσεις και ιστορίες, η συζήτηση αποτελεί το πιο δύσκολο βήμα. Αν διαπιστώσετε ότι κάνουν ακόμα πολύ συχνά λάθη είναι απολύτως δεκτό να επιστέψετε στο προηγούμενο βήμα και να εργαστείτε στην παραγωγή του ήχου σε προτάσεις ή σε ιστορίες και να επανέλθετε.

Διαβάστε επίσης το άρθρο ΥΠΟΚΙΝΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΩΝ Β-Φ

Διαβάστε επίσης το άρθρο ΔΙΑΚΡΙΣΗ Δ-Θ

 Μαρία Γκουγκούμη – Ειδική Παιδαγωγός www.special-learners.gr

 Αργυρώ Καραμπά – Θεραπεύτρια Λόγου &Ομιλίας  www.γραφωνηματα.gr